2 Is er een wettelijk huwelijksvermogenstelsel en zo ja, wat houdt dit in?
2.1. Beschrijf de algemene beginselen: Welke goederen maken deel uit van de gemeenschap van goederen? Welke goederen zijn onderdeel van het privé vermogen van de echtgenoten?
Engeland/Wales
Engeland en Wales hebben geen huwelijksvermogensregime als dusdanig, er is geen gemeenschap van goederen en het huwelijk heeft bijgevolg in principe geen vermogensrechtelijke gevolgen. In het geval van echtscheiding hebben rechters echter heel wat bewegingsvrijheid om uiteenlopende beslissingen te nemen (ook wel 'ancillary relief' genoemd) (zie antwoord op 5.1.).
Schotland
Schotland heeft een aangepast systeem van scheiding van goederen. De algemene regel is dat het huwelijk geen invloed heeft op de eigendom van goederen (artikel 24 Wet op het Familierecht (Schotland) 1985). De aanpassingen betreffen de volgende belangrijke onderwerpen:
- Een echtgenoot heeft wettelijke rechten om de echtelijke woning te blijven bewonen, ook al is de andere echtgenoot de enige eigenaar daarvan.
- Er is een principe van eerlijk delen (wat meestal betekent gelijk delen) van
- huwelijksvermogen in het geval van echtscheiding.
- De langstlevende echtgenoot heeft bepaalde beschermde rechten bij het overlijden van de andere en krijgt bij het bestaan van een rechtsgeldig testament vaak de volledige nalatenschap.
2.2. Zijn er wettelijke veronderstellingen met betrekking tot de toekenning van goederen?
Engeland/Wales
Het huwelijk heeft als dusdanig geen vermogensrechtelijke gevolgen. Zie ook 5.1. hieronder.
Schotland
Verondersteld wordt dat elk van de echtgenoten de helft bezit van huishoudgoederen die worden verworven in het vooruitzicht van of tijdens het huwelijk, ook al kocht slechts één van de echtgenoten ze (artikel 25 Wet op het Familierecht (Schotland) 1985).
2.3. Moeten de echtgenoten een inventaris van de bezittingen opstellen? Zo ja, wanneer en hoe?
Engeland/Wales
Dit is niet wettelijk verplicht. Aangezien de herkomst van de activa op het ogenblik van de echtscheiding de vonnissen echter kan beïnvloeden, wordt aanbevolen dat de echtgenoten wel degelijk een dergelijke inventaris opstellen (en actualiseren wanneer nodig). Zie ook 3.1. en 3.2. hieronder.
Schotland
Er is geen bepaling die leidt tot een verplichting voor het opstellen van een inventaris van activa.
2.4. Wie is verantwoordelijk voor het beheer van het vermogen? Wie mag goederen vervreemden? Mag één echtgenoot alleen de goederen vervreemden/beheren of is de toestemming van de andere echtgenoot nodig (bijvoorbeeld in geval van vervreemding van echtelijke woning)? Welk effect heeft de ontbrekende toestemming op de geldigheid van een overdracht en op de tegenwerpbaarheid daarvan aan een derde?
Engeland/Wales
Artikel 37 van de Wet op het Vermogensrecht 1925 bepaalt dat 'man en vrouw voor de doeleinden van het verwerven van enig belang in goederen (...) als twee personen moeten worden behandeld', waardoor het algemene vermogensrecht van toepassing is. Het Recht van Engeland en Wales geeft een echtgenoot niet eens het recht om te worden geraadpleegd of om zijn/haar veto uit te spreken over transacties met betrekking tot de echtelijke woning die tot het vermogen van de andere echtgenoot behoort(zie National Provincial Bank Ltd. v. Ainsworth [1965] AC 1175 en Barclays Bank v. O'Brien [1994] 1 AC 1980).
Het is evenwel belangrijk op te merken dat het Recht van Engeland en Wales een onderscheid maakt tussen de juridische eigendom (de nominale houder van de eigendomstitel) en de mogelijke aanspraken op de vermogensvermeerdering(beneficial ownership). Volgens het trustrecht is het verwerven van een aanspraak bijgevolg mogelijk, ook al is de andere echtgenoot de juridische eigenaar. In het algemeen is het de juridische eigenaar die het recht heeft om het goed te beheren, maar als de echtgenoot (of een andere persoon) een economische aanspraak heeft op het goed, kan dit bepaalde beperkingen inhouden.
Schotland
Het uitgangspunt is dat elke echtgenoot zijn/haar eigen vermogen beheert, maar de ene kan de ander volmacht geven dit voor hem/haar te doen. Elke echtgenoot heeft het recht om te beschikken over zijn/haar eigen vermogen. Echter de wettelijke rechten op gebruik van de echtelijke woning hebben tot gevolg dat de echtgenoot die de woning in eigendom bezit er niet over kan beschikken zonder de toestemming van de andere. Zonder een dergelijke toestemming zijn de gebruiksrechten tegenstelbaar aan de koper (Wet op de Echtelijke Woningen (Gezinsbescherming) (Schotland) 1981).
2.5. Is een overdracht verricht door de ene echtgenoot ook bindend voor de andere?
Engeland/Wales
Nee, het algemene overeenkomstenrecht enz. is van toepassing.
Schotland
Er bestaan geen speciale regels voor echtgenoten. Het algemene recht betreffende volmachtgeving is van toepassing.
2.6. Wie is aansprakelijk voor de schulden tijdens het huwelijk? Op welke goederen kunnen schuldeisers zich verhalen?
Engeland/Wales
In principe is elke echtgenoot aansprakelijk voor zijn/haar schulden, tenzij er sprake is van bijzondere omstandigheden (maar zie 2.4. hierboven). Enkel het vermogen van de echtgenoot die de schuld is aangegaan, kan worden gebruikt om vorderingen van schuldeisers te voldoen.
Schotland
Elke echtgenoot is aansprakelijk voor zijn/haar eigen schulden. De schuldeisers van een echtgenoot kan zich alleen verhalen op het vermogen van de echtgenoot in kwestie. De faillissementswetgeving voorziet echter in bijzondere bescherming van de echtelijke woning (zie artikel 40 en 41 Faillissementswet (Schotland) 1985).